Kadın Yaşı ve Fertilite, Günümüz toplumunda ileri yaş nedenli gebe kalamama (infertilite) gittikçe daha yaygın hale gelmektedir. Kadınların yaklaşık %20’si ailelerini kurmak ve çocuk sahibi olmak için 35 yaşından sonrayı beklemektedirler. Bu eğilim çeşitli faktörlerin etkisi altında gerçekleşmiştir:

• Daha fazla kadın iş hayatına katılmıştır
• Kadınlar artık daha ileri yaşlarda evlenmektedirler
• Boşanma oranları yüksektir
• Çiftler çocuk sahibi olmak için finansal olarak daha güvenli zamanı beklemektedirler
• Gebelikten korunma imkanları kolaylaşmıştır
• Birçok kadın 20’li yaşların sonlarında ya da 30’lu yaşların başlangıcında üreme potansiyellerinin azalmaya başladığını fark etmemektedirler.

Ayrıca, medyada duyulan haberler, gebe kalmayı erteleyebileceğiniz ve sonra hazır olduğunuzda yardımcı üreme teknikleri ile gebe kalınabileceği düşüncesine neden olabilmektedir. Ancak, ileri yaş doğal yolla gebe kalabilme şansınızı azalttığı gibi infertilite tedavilerinin başarı şansını da olumsuz yönde etkilemektedir. Örneğin, sağlıklı 30 yaşında bir kadınsanız, her ay gebe kalma şansınız yaklaşık % 20-25 dir. Oysa bu oran 40 yaşında her ay için % 5-10 lara düşmektedir. Birçok durumda doğal yolla gebe kalma için geçerli olan bu oranlar yardımcı üreme teknikleri için de geçerlidir.

Yaşla birlikte, özellikle 35 yaşından sonra, gebe kalma potansiyelinin (fertilite) azaldığını bilmek önemlidir. Günümüzde kadınlar geçmişe göre daha sağlıklı ve kendilerine daha fazla bakmalarına rağmen, fertilitedeki yaşa bağlı düşüş telafi edilememektedir.

Genetik anomaliler

Yumurtalıklarda yaşa bağlı yumurta kalitesinin azalması sonucu genetik anomali görülme sıklığı da artar, düşük oranında artış görülür. Bu nedenle, 40 yaşın üstündeki kadınlarda düşük riski % 30-40 lara çıkmaktadır.

Down sendromu gibi kromozomal anomaliler, ileri yaş annelerden doğan çocuklarda daha sık görülmektedir . 25 yaşındaki bir gebede kromozomal anomalili bir bebek doğurma riski 1/ 476 iken, bu risk 40 yaşında ki bir gebede 1/66 ya yükselmektedir.

Yaşa bağlı fertiliteyi etkileyen diğer faktörler

Kadında yaşa bağlı fertilitedeki azalmaya yol açan diğer bir faktör ise eşlik eden endometriozis, pelvik enfeksiyon ve myom gibi jinekolojik hastalıkların görülme sıklığının yaşla birlikte artmasıdır. Bu hastalıklar çeşitli mekanizmalarla (tüplerin kapanması, rahim içi yapışıklıklar) fertiliteyi olumsuz yönde etkilemektedir.

Ne zaman doktora başvurmalısınız?

Yaşınız 35 ve üzerindeyse araştırmanızı mümkün olduğunca çabuk başlatmalısınız. 35 yaş ve üzeri kadınlarda 6 ay korunmasız olarak ilişkiye girilmesine rağmen gebelik oluşmamışsa infertilite tanısı konur ve incelemeler başlar. Eğer gebe kalmanızı etkileyecek medikal bir problem (amenore, seksüel disfonksiyon, pelvik hastalık hikayesi ya da cerrahi girişim gibi) varsa infertilite araştırmasına acilen başlamalısınız.

Gebelik Öncesi

Yüksek tansiyon ya da diyabet gibi bir rahatsızlığınız varsa gebelik planlanırken doktorunuzla konuşmalısınız. Sağlık problemlerinizin kontrol altında olması önemlidir. Doktorunuz, gebelik oluşmadan önce ilaçlarınızın değişmesini isteyebilir. Hamilelik öncesi yüksek tansiyon ya da diyabetiniz olmasa bile, 35 yaşından sonra gebe kalan kadınlarda bu rahatsızlıklar daha sık görülür. Bu durumda, gebelik süresince özel takip ve testler önerilebilir.

35 yaş üzerindeki kadınların çocuklarında kromozomal anomali riski daha yüksek olduğundan, gebelik planlarken bu riskleri doktorunuz ya da bir genetik uzmanıyla konuşmayı isteyebilirsiniz. Birçok ebeveyn doğru kararlar verebilmek için gebelik hakkında mümkün olduğunca fazla şey bilmek istemektedir.

Özetle

Yaşlandıkça fertilite doğal olarak azalır. Bu azalmanın ne zaman başladığı ve hangi hızda ilerlediği kadından kadına değişkenlik gösterir. Eğer 35 yaşından sonra gebe kalmayı planlıyorsanız, uygun testler ve tedavi yöntemleriyle ilgili bilgi sahibi olmanız ayrıca infertilite tedavilerindeki başarı şansınız konusunda gerçekçi olmanız önemlidir. Her türlü seçeneği öğrenmeniz ve kendi ihtiyaç ve hedeflerinizin farkında olmanız, siz ve eşinizin için en iyi kararları verebilmenize olanak sağlayacaktır.