Tüp bebek sürecinde Riskler! (Ovulasyon İndüksiyonu )

İşlemden sonra herhangi bir aktivite ya da ilişki yasağı yoktur. Aşılama (İnseminasyon) işlemi yapılan günün akşamı ya da ertesi sabah ilişkide bulunabilirsiniz.

Nadiren gerekli olmasına rağmen, işlem öncesi ve sonrası gerek duyulursa antibiyotik tedavisi uygulanabilmektedir. Alınan önlemlere rağmen aşılama işlemi sonrası enfeksiyon görülebilmektedir (< % 1). İşlem sonrası 24-72 saat arasında ciddi kasık ağrısı, ateş, titreme yada karın ağrısı olursa enfeksiyon yönünden değerlendirmek gerekir.

Dikkat !!

Bazı ilaçlar, yumurtlamayı engellemekte ya da aşırı kanamaya neden olabilmektedir. Sizin ya da eşinizin doktorunuz tarafından tarif edilenlerin dışında ilaç kullanmaması gerekmektedir. Sigara, keyif verici madde ve reçetesiz ilaç kullanılmamalıdır. Ayrıca alkol ve kafein tüketiminide azaltmanız yararlı olacaktır.

Aşılama da başarı oranları birçok faktöre bağlıdır. En başta infertilite problemi önemlidir. Erkeğin sperm sayısı ve motilitesi iyi ama kadındaki servikal bir problemden dolayı gebelik oluşmuyorsa, sperm anomalisi olan çiftlere göre daha yüksek bir gebelik şansı vardır.

Kadın da yaş faktörü de sonuçta önemli rol oynar. Eğer bayan 35 yaş üzeri ise aşılama ile gebelik şansı ciddi olarak azalmaktadır. Muhtemelen ileri kadın yaşının yumurtalık rezervi, yumurta kalitesi kalitesi ve olasılıkla endometriyal reseptivite üzerine olan olumsuz etkilerinden kaynaklanmaktadır. Adetlerin düzenli olması gebelik şansını arttırır. Endometriozis varlığı ya da pelvik enfeksiyon geçirmiş olmak başarı oranını düşürür. Bayanın geçmişinde gebelik oluşmuşsa başarı oranı daha yüksektir.

Aşılama işleminde gebelik başarısı 25-35 yaş grubunda her bir deneme için % 10-15’ler civarındadır ki bu oran, fertil bir çiftin her ay gebe kalma olasılığıyla benzerdir. Genellikle 3 – 4 uygulamadan sonra gebelik oranlarının artmadığı bilindiğinden daha fazla aşılama uygulamasına gerek yoktur.

Yapılan çalışmalar aşılama ile elde edilen gebeliklerde tedavisiz oluşan gebeliklere göre sakat yada anomalili bebek oranlarında bir artış olmadığını göstermiştir. Aşılama yöntemi ile elde edilen gebeliklerde doğan tüm çocukların yaklaşık olarak 2-4 %’ünde doğumsal kusur görülebilmektedir.

Gebe kaldığınızı nasıl anlayacaksınız?

Aşılama işlemi sonrası 14-16 gün içinde adet kanaması olmaz ise kanda gebelik testi yapılır. Gebelik testinin negatif olduğu kanamanın başladığı durumlarda yeni bir deneme için hasta tekrar değerlendirilir.

Yumurtalıkların uyarılması (Ovulasyon İndüksiyonu )

Tedavi Aşamaları, Aşılama işlemi öncesi yumurtalıkları uyarıcı ilaç kullanımı ile yumurta gelişimi sağlanmakta ve bu da gebelik oranlarını arttırmaktadır.

Klomifen sitrat, insan menopozal gonadotropinleri ( hMG) ve rekombinant FSH yumurtalıkların uyarılması için kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçların kullanılmasında amaç gelişecek yumurta sayısını ve sonucunda da döllenme olasılığını arttırmaktır. Bu ilaçların kullanımı gelişen yumurta kalitesini de arttırmakta ve luteal faz yetmezliğini de düzeltmektedir. Tedavi de yumurta gelişimini takip etmek ve ilaç doz ayarlaması için ultrasonografi kullanılır ve gerekirse kanda hormon (E2) tetkikleri yapılır.

Tedavide amaç 1 ya da 2 olgun yumurta elde etmektir. Çoğul gebelik riskini minimuma indirmek için 15 mm den büyük 3 veya daha fazla folikül geliştiğinde siklus iptali veya siklusun IVF e dönüştürülmesi tavsiye edilmelidir. Yumurta istenen boyuta ulaştığında çatlatma iğnesi (hCG) yapılır ve olası yumurtlama zamanı civarında (ortalama 36 saat) aşılama yapılacak şekilde planlanır.

İşlem için sperm toplanması

Aşılama işlemi sperm örneğinin toplanmasıyla başlar. Örnek steril bir kap içine masturbasyonla verilir. Aşılama işlemi öncesi erkek 3-4 gün cinsel perhizde bulunmalıdır. Semen örneği az olan hastalardan ikinci bir örnek istenebilir. Sperm hazırlama işlemi öncesi ve sonrası analiz yapılarak örneğin ve yıkama işleminin kalitesi değerlendirilir. Örnek sperm kalitesini arttırmak için birtakım fiziksel ve kimyasal işlemlerden geçirilir. Daha iyi hareketli, normal yapıda ve yeterli sayıda sperm içeren konsantre semen elde etmek için farklı yöntemler uygulanabilmektedir.

Örnek dişi üreme sisteminde bulunan kimyasal bileşenlere benzer içerikli sıvılar ile yıkanır. Bu yıkamanın kapasitasyonu başlattığı düşünülür. Kapasitasyon, spermin normal fonksiyonel kapasitesine ulaştığı biyokimyasal reaksiyonlardan biridir. Yıkama işlemi ile sperm semende bulunan diğer maddelerden, ejekülatta bulunan hareketsiz ya da ölü spermlerden ayrılmış olur. İşlem çoğunlukla, özel süspansiyonların üzerine sperm örneğini yayarak gerçekleştirilir. Bu solusyon daha sonra santrifüje yerleştirilir ve 400 rpm de 20-30 dk santrifüj edilir. Santrifüj esnasında sağlıklı, normal spermler tabakalardan geçerek santrifüj tüpünün dibine doğru ilerler. Anormal olan spermler, ve artıklar tabakalara takılır. Santrifüj sonrası tüpün dibine doğru ilerleyen kaliteli sperm ayrılır.

Aşılama için yıkama işlemi uygulandıktan sonra ileri doğru hareketli sperm sayısının en az ml de 1 milyonun üstünde olması gerekmektedir. 5 milyon ve üzerinde olması da başarıyı arttırmaktadır. Örnek dondurulmuş sperm ise, sperm aşılama günü çözülür. Spermin hazırlanması, yaklaşık 1.5-2 saat süren bir işlemdir.

Aşılama İşlemi

Aşılama, hazırlanan spermlerin ince, esnek, steril bir kateter ile servikal açıklıktan geçilerek rahim (uterus) içine yerleştirilmesiyle yapılan bir işlemdir. Nadir olarak serviksin dilate edilmesi gerekebilir. İşlemin yapılması 5-10 dk süre almaktadır.

Aşılama işlemi genellikle ağrılı değildir ve adet kanaması dönemi kramplarına benzer hafif kramplar ve birkaç damlalık vajinal kanama görülebilir. İşlem sonrasında, dinlenme ile geçebilecek hafif baş dönmesi görülebilir.

İşlem sonrasında 10-15 dakika muayene masasında dinlenmeniz yeterli olup sonrasında yatak istirahati gerekmemektedir.

Aşılama Kimlere Yapılır? Aşılama (İntrauterin İnseminasyon / IUI) özel yöntemlerle hazırlanmış yüksek konsantrasyonda aktif hareketli spermlerin kateter ile direk olarak rahim içine verildiği bir tedavi yöntemidir.

Maliyetinin ve yan etkilerinin ileri üremeye yardımcı tedavi yöntemlerine göre daha az olması ve uygulama kolaylığı nedeniyle infertilite tedavisinde ara bir basamak olarak sıklıkla kullanılmaktadır.

Ejakulatuar disfonksiyon, seksüel disfonksiyon ve retrograd ejakulasyon gibi sperm üretiminin normal olduğu mekanik problemler, hafif erkek faktörü infertilitesi, kadında servikal faktör, yumurtlama bozuklukları, cinsel işlev bozukluğu ve açıklanamayan infertilite aşılamanın uygulandığı başlıca durumlardır.

Açıklanamayan infertilite tanısı tüm olası infertilite nedenleri dışlandıktan sonra konulan bir tanıdır. İnfertil çiftlerin %10’u bu tanıyı almaktadır. Açıklanamayan infertilite aşılama uygulamaları için majör bir endikasyondur.

Aşılama tedavisi yapılabilmesi için sperm değerlerinin uygun olması, kadının tüplerinden en az birinin açık olması gerekmektedir. Dolayısıyla tedavi öncesi erkekte semen analizi ile sperm parametreleri kadında da rahim filmi (hsg) yada laparoskopi ile tüplerin açık olup olmadığı değerlendirilmektedir.

Ayrıca tedavi öncesi kadının yumurtalık rezervini değerlendirmek içinde ultrasonografi ve hormon tetkikleri yapılmaktadır.

Her iki tüpün tıkalı olması ve ağır erkek faktöründe aşılama yapılamaz.