Biyolojik saati durdurabilir miyiz ?

Medyada çıkan haberler sıklıkla kadın üreme sağlığı ve infertilite hakkında yanıltıcı mesajlar vermektedir. Magazin haberlerinde 40 lı yaşlarda ünlü kişilerin gebe iken yada bebekleri ile birlikte çekilmiş fotoğrafları bu yaşlarda doğal yollarla ve zorluk çekmeden gebe kalınabileceği imajını vermektedir. Ne yazık ki gerçek hikaye böyle değil.

Kadın yaşı ilerledikçe üreme potansiyeli düşmektedir. Olumsuz etki yumurta sayısı ve kalitesinin azalması sonucu ortaya çıkmaktadır. Doğumda 1-2 milyon olan yumurta sayısı, ergenlik başladığında 400000 e, 35 yaş üzerinde 20000 lere düşmektedir. Her adet döngüsünde yaklaşık 1000 oositin kaybedildiği düşünülürse yumurtalık rezervinin 35 yaş üzeri dramatik bir şekilde azaldığı görülmektedir.

Yaşa bağlı ortaya çıkan bir başka sorunda gebelikte düşük oranlarının artmasıdır. Döllenmiş yumurtada ki kromozomal bozuklukları en sık görülen düşük nedenidir. 20 li yaşlarda % 12-15 olan düşük oranı, 40 lı yaşlarda % 50 lere çıkmaktadır.

Anlaşılacağı gibi kadın yaşı ilerledikçe gebe kalması ve çocuk sahibi olması zorlaşmaktadır. Peki eğitim, kariyer vb nedenlerle bir aile kurmayı ve çocuk sahibi erteleyen bayanlar nasıl bir önlem alabilir. İşte bu noktada yumurta dondurma işlemi bir alternatif olarak kadına sunulabilinir.

Yumurta dondurma 2012 yılından beri artık deneysel bir prosedür olmayıp fertilite potansiyelini korumak isteyen kadınlara bir opsiyon olarak sunulmaktadır. Ülkemizde de 2014 yılında yenilenen Üremeye Yardımcı Tedavi Uygulamaları hakkındaki yönetmelikte daha önce sadece kemoterapi ve radyoterapi gibi gonad hücrelerine zarar veren tedaviler ve üreme fonksiyonlarının kaybedilmesine yol açacak olan ameliyatlar (yumurtalıkların alınması gibi operasyonlar) öncesinde yumurta dondurmaya izin verilirken bu tarihten itibaren düşük over rezervi olup henüz doğurmamış veya aile öyküsünde erken menopoz öyküsü olanlara da yumurta dondurma imkanı tanınmıştır. Bu endikasyonla yumurta dondurmak isteyenler devlet ve üniversite hastanelerinden aldıkları rapor ile istedikleri merkezde bu işlemi yaptırabilmektedir.

Yumurta dondurma prosedürü yaklaşık 2 haftalık yumurtalıkları uyarıcı enjeksiyonlar yapılması, yumurta gelişiminin ultrasonografi ile takibi, istenen büyüklüğe ulaşıldığında yumurtaların sedasyon anestezisi altında toplanması ve dondurulmasını içerir.

Tedaviye başlamadan önce adetin 2-3. günü ultrason ile yumurtalıklar değerlendirilip, uygun tedavi protokolu ve ilaç dozu belirlenir. İlaç kullanımı sırasında ultrasonografi ve gerekirse kan hormon seviyeleri bakılarak yumurta gelişimi takip edilir. Yumurta içeren folikul adı verilen sıvı dolu kesecikler istenen boyuta ulaştığında yumurtaların olgunlaşmalarının son evresini sağlayan hcg enjeksiyonu yapılır. Hcg enjeksiyonundan yaklaşık 35-36 saat sonra yapılan yumurta toplama işleminde elde edilen yumurtalar vitrifikasyon yöntemi ile dondurulmakta ve istendiği sürece saklanabilmektedir.

Ailede erken menopoz hikayesi varsa yumurta dondurma için ideal yaş 30 lu yaşların başlarıdır. 35 yaş üzeri yumurta sayısı azaldığı gibi kaliteside azalmaktadır. Bayan adet gördüğü, yumurtalıkları çalıştığı sürece yumurta dondurma için şansı vardır. Bu prosedür için bir yaş sınırı olmayıp önemli olan dondurabilmek için yumurta elde edebilmektir.

Bugüne kadar yayınlanmış çalışmalar dondurulup çözülmüş yumurtalardan elde edilen gebelikler de dondurulmadan kullanılan yumurtalar ile elde edilen gebeliklere göre artmış sağlık sorunları olmadığını göstermektedir. Dondurulmuş yumurtaların saklanma süresi ile ilgili bir kısıtlama olmamakla beraber ileri yaş gebeliklerinde yaşa bağlı tansiyon, şeker hastalığı vb hastalıkların ortaya çıkma sıklığı artmaktadır. Ülkemizde donmuş yumurtaların kullanımı ile ilgili herhangi bir yaş limiti olmamakla beraber, 45 yaşı geçirmemek gebelikte ki olası komplikasyonların görülme sıklığını azaltacaktır.

Kliniğimizde yumurta dondurma ve saklama işlemi günümüz teknolojisinin verdiği tüm imkanlar kullanılarak yapılmakta ve bu sayede biyolojik saati durdurma şansını hastalarımıza sunmaktayız.