İnfertilitede Tedavi, Altta yatan nedeni saptamaya yönelik yapılması gereken tüm araştırma ve testler yapıldıktan sonra infertilite nedeni belirlenir ve çifte en uygun olan tedavi yöntemine çift ile birlikte karar verilir.

Bazı durumlarda ise infertiliteye yol açan bir neden saptanamayabilir. İnfertil çiftlerin % 20 sinde karşılaşılan bu durum açıklanamayan infertilite olarak adlandırılır. Bu durumda da çiftler infertilite tedavisinden fayda görerek çocuk sahibi olabilir.
Hangi tedavi yönteminin uygulanacağına karar verirken, infertilitenin nedeni, süresi ve kadın yaşı dikkate alınır.

Tedavi Yöntemleri

• Yumurtlama tedavisi (ovülasyon indüksiyonu)
• Aşılama tedavisi (intra uterin inseminasyon)
• Tüp bebek tedavisi (IVF, ICSI)

Tüp bebek işlemleri süresinde Erkeğe Ait Nedenler nedir? Erkek infertilitesinden hipotalamus, hipofiz, tiroid ve testis kaynaklı hormonal nedenler sorumlu olabileceği gibi, spermlerin yapısı, sayısı ve hareketli sperm oranındaki yetersizlik de infertilite nedeni olabilir. Ayrıca genetik anormallikler, travma ve geçirilmiş bazı enfeksiyonlar da sperm üretiminde azalma ve infertilite sebebi olabilir. Enfeksiyonlar, özellikle zamanında ve doğru şekilde tedavi edilmediğinde infertilite nedeni olabilmektedir. Epididim enfeksiyonları ve eğer testis tutulumu eklenirse kabakulak hastalığı bunlar arasında sayılabilir.

Sperm kanallarındaki tıkanıklıklar

Seksüel geçişli hastalıklar veya nonspesifik enfeksiyonların neden olduğu tıkanıklıklar, sperm atılımını bozarak infertiliteye yol açabilir. Bu tıkanıklığın açılması bazı durumlarda infertiliteyi kalıcı olarak düzeltebilmekte bazen de yardımlı üremeden yararlanılmaktadır.

Retrograd ejakülasyon

Meninin, penisten dışarı atılması yerine mesaneye akması durumuna retrograd ejakülasyon denmektedir. Şeker hastalığı, geçirilmiş prostat ameliyatı gibi durumlarda görülebilmektedir. Bu problem medikal tedavi ile düzeltilebileceği gibi, idrarın sperm için toksik olması nedeniyle, doktorunuzun önereceği bazı hazırlıklardan sonra, mesaneden spermlerin alınıp, üremeye yatdımcı tedavi için kullanılması sağlanabilir.

İnmemiş testis

Normal sperm üretimi için testislerin vücut sıcaklığından birkaç derece daha düşük ısıda bulunmaları gerekmektedir. Bu nedenle, cerrahi olarak düzeltilmiş olsa bile, inmemiş testis fertilite problemlerine yol açabilir.

Varikosel

Testisin toplar damarlarının genişlemesi durumudur ve bazen infertiliteye neden olabilir. Değerlendirilme sonucunda varikoselin infertilite nedeni olduğu düşünülüyorsa küçük bir ameliyatla düzeltilmesi gerekebilir.

Vazektomi

Ülkemizde çok yaygın olarak kullanılmamakla birlikte, doğum kontrolü amacıyla erkekte sperm kanallarının bağlanması durumudur. Cerrahi olarak düzeltilse bile menide sperm görülmeyebilir ve bu durumda normal yollarla fertilizasyon sağlanamayacaktır.

Kanser

Kanser birçok yönden infertiliteye neden olabilmektedir. Uygulanan cerrahi tedaviler direkt olarak infertiliteye yol açabilir. Ayrıca tedavide kullanılan ilaçlar ve radyasyon da infertilite nedeni olabilir

Yaş Faktörü

Yaş ilerledikçe kadında olduğu gibi erkekte de bazı hormonal değişiklikler ve sperm üretiminde azalma olmaktadır. Ancak bu değişiklikler çoğunlukla infertiliteye neden olacak düzeyde değildir.
Sigaranın ve yüksek düzeyde alkol kullanımının erkek üreme sağlığı üzerinde belirgin olumsuz etkisi vardır. Aşırı kilo ve anabolizan ilaç kullanımı da fertilizasyon şansını azaltmaktadır.
Tek başına infertilite nedeni olarak suçlanmasa da, yüksek ısının testisler üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle erkekler için sıkı pantolonlar, testisi vücuda yakın tutan slipler ve aşırı sıcak banyolar önerilmemektedir.

Tüp bebek sürecinde Kadına Ait Nedenler nelerdir? Kadında infertilite hormonal düzensizlikler veya üreme sistemindeki problemlerden kaynaklanabilir.

• Yumurta gelişimini, salınımını veya döllenmiş yumurtanın rahim içine yerleşmesini engelleyen hormon düzeyleri.
• Aşırı kilo ( yumurtlama da problem olabilir)
• Uterus da doğumsal anomaliler veya tumörler
• Servikal mukusun az veya kötü kalitede olması
• Endometriozis
• Geçirilmiş cerrahi veya enfeksiyona bağlı yapışıklıklar
• Geçirilmiş pelvik enfeksiyon
• Tiroid vb endokrin hast.
• Genetik hastalıklar
• Madde bağımlılığı

Kadında yapılan testlerden; zamanlanmış hormon analizleri ile yumurtalıkların rezervi, yumurtlama olup olmadığı, yumurtlamayı engelleyebilecek patolojiler araştırılır. Adetin 2 veya 3. gününde yapılan bazal hormon değerlendirilmesinde FSH, LH, E2, Prolactin. TSH hormonlarının kan düzeylerine bakılır. Bu hormonlar ile aynı zamanda yumurtalıkların ilaç tedavisine verebileceği cevapta değerlendirilir. Adetin 21. günü bakılan progesteron kan düzeyi ile yumurtlama olup olmadığı değerlendirilir.

Ultrasonografi. Rahim ve yumurtalıkların yapısı, ilişkileri değerlendirilir. Rahim içi tabakasının düzgün olup olmadığı, kalınlığı, rahimde yer kaplayan oluşum ( Myom) varlığı, hidrosalpenks, tubo-ovaryen abse gibi tubalarda şişmeye yol açan, sıvı ile dolu görüntü veren kitleler ultrasonografi ile saptanabilir. Bunun dışında, karakteristik görüntü veren overlerdeki kistik oluşumlar, endometriomalar saptanabilir.

Adetin 2-3. günü yapılan ultrasonografi ile “over rezervi” değerlendirilir. Hormon tahlilleride göz önünde bulundurularak uygulanması düşünülen tedavi ve ilaç dozu belirlenir.
Ayrıca ultrasonografi ile tedavi sürecinde yumurta gelişimi takibi (follikulometri) yapılır

Histerosalpingografi ( Rahim Filmi). HSG rahim içinin ve tubaların kontrast madde verilerek X-ışınları ile görüntülenmesidir. HSG, tuba uterinaların uzunluğunu, kıvrımlarını, açık olup, olmadıklarını gösterir. Ayrıca uterus gelişim anomalileri, endometrial polipler ve rahim içi yapışıklıklar gibi uterus patolojileri hakkında fikir verir

Histeroskopi. Işık ve mercek düzeneğine sahip histereskop adı verilen enstruman ile servikal yoldan rahim içinin değerlendirilmesidir. Lokal veya genel anestezi ile yapılan bu işlem ile rahim içinde myom, polip gibi yer kaplayan oluşumlar, yapışıklıklar saptanır. Tanı amaçlı yapılmasının yanısıra saptanan patolojiler aynı seansda tedavi edilebilmektedir.

Laparoskopi. İnce teleskop benzeri laparoskop adı verilen mercek ve ışık sistemi bulunan enstrumanın genel anestezi altında göbek içerisinden veya altından yapılan 1 cm lik kesi ile karın içerisine girilmesi ile yapılır. Bu operasyon anestezi gerektirmesine ve daha sonra hafif şikayetler olmasına karşı genel olarak güvenli ve iyileşme süreci kısadır.

Hem tanı hemde tedavi amaçlı yapılmaktadır. İnfertil kadında sıklıkla tubal fonksiyonu değerlendirmek, tuba over ilişkisini görmek için yapılan bir işlemdir. Bunun yanısıra açıklanamayan infertilitede, rahim anomalisi düşünülen veya yumurtalıklardan kaynaklanan tümörlerde de tanı ve tedavi amaçlı yapılmaktadır.

Tüp bebek sürecinde Çiftin Değerlendirilmesi. Kadınlarda fertilitenin en yüksek olduğu yaşlar 20 li yaşların başı ile ortasına doğrudur. 20 li yaşların sonlarında ve erken 30 lu yaşlarda fertilite azalmaya başlar ve 35 yaş sonrası daha da azalır. Erkek fertilitesi de yaşa bağlı azalmakla birlikte bu kadar hızlı değişmez.

İnfertiliteye yol açan bir çok problem vardır. Bazen birden fazla faktör etken olabilir. İnfertilite nedenlerinin bir kısmında tanı ve tedavi kolay olmasına karşın bazılarında zordur ve bir kısım vakada ne erkek de nede kadında herhangi bir neden bulunamayabilir. Bir yıl herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanılmamasına ve düzenli ilişkiye rağmen gebelik oluşmamışsa tetkiklere başlanır.

Aşağıdaki abnormalitelere sahip kadınlarda infertilite süresine bakılmaksızın tetkiklere başlanılmalıdır.

Adetlerin düzensiz yada hiç olmaması
Adetler arası kanama
İlişki sırasında ağrı
Üst genital sist. enfeksiyonu hikayesi
Rüptüre apandisit yada diğer abdominal cerrahi hikayesi

İnfertilite Tanım; Bir yıl süre ile ortalama haftada iki kez düzenli ilişkiye girilmesine ve herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanılmamasına rağmen gebe kalınamaması infertilite olarak tanımlanır. Gebe kalma şansı, birliktelik süresinin artması, ilişki sıklığı ve çiftin yaşı ile doğrudan ilgilidir. Korunmayan çiftlerin yaklaşık % 20-25’inde ilk bir ay içerisinde, % 60’ ında 6 ay içerisinde ve % 80-85’ inde 1 yıl içerisinde gebelik olur. Geriye kalan % 15-20 çiftte infertilite problemi ile karşılaşılmaktadir.

Mikrodoz Kısa Protokol Nedir? Kısa protokol olarak da bilinen bu tedavide yumurtalıkları baskılayıcı ilaçların ilk birkaç günkü uyarıcı etkisinden yararlanmak için adetli iken baskılayıcı ilaç ile yumurtalıkları uyarıcı ilaçlar ardışık olarak başlanır. Bu tedavi protokolü yumurtalık rezervi az, ileri yaş ya da daha önce kötü yanıt alınmış vakalar için uygun olan bir seçenektir.

Antagonist Protokol Nedir? Yumurtaların kendi kendine çatlamasını engelleyen ilaçlar, tedavi başlayıp yumurtalar belirli bir büyüklüğe ulaştıktan sonra başlanır. Günümüzde bir çok vakada ilk tedavi alternatifi olarak kullanılmaktadır. Yumurtalıkların baskılanmasına önceden başlanılmadığı için yumurtalıkları uyarıcı ilaç kullanımında ilaç miktarı azalmaktadır.

Akrozom Spermin başını kaplayan kısım

Akrozom reaksiyonu Başarılı döllenme için gerekli olan akrozomun kaybolması

Adezyon (Yapışıklık) Üremeyi etkileyecek biçimde overlerin tüplerin uterusun barsakların ve karın içindeki diğer yapıların birbirine veya karın duvarına yapışmasıdır. Genellikle pelvik ameliyatlar tubal enfeksiyonlar ya da endometriozis sonrası görülür

Amniosentez Gebeliğin 16-18. haftalarında bebeğin içerisinde bulunduğu amniyotik sıvıdan bir iğne yardımıyla az miktarda örnek alınması işelmi. Daha sonra sıvı, bebekte kromozom anomalisi olup olmadığının belirlenmesi için kullanılır.

Androjen Erkek seks hormonu

Anovulasyon Yumurtlamanın olmaması

Antikor (Antibody) normal sperm fonksiyonunu etkileyecek biçimde kan mukus yada semen içinde bulunan bileşik

Assisted hatching (yardımla yuvalama) Embriyonun dış kısmı olan zona pelusidanın implantasyonu kolaylaştırmak için kısmi olarak inceltilmesi

Azospermi Sperm yapımındaki bozukluğa yada sperm kanallarındaki tıkanıklığa bağlı olarak seminal sıvıda sperm olmaması

Biyokimyasal gebelik Gebelik testinin kanda pozitif çıktığı fakat ultrasonda görülmeden önceki gebelik dönemi

Blastokist Yumurta toplama işleminden yaklaşık 5 gün sonra embriyonun kavite oluşturarak ve hücrelerin erken plasenta ve embriyoyu oluşturmaya başladığı evreye verilen isim

Down regülasyon kadının bir adet siklusundaki tüm hormon salınımlarını kontrol etmeye yarayacak biçimde beynin bir parçası olan hipofiz salgı bezinden gönderilen tüm mesajların durdurulmasının sağlanması

Ektopik (dış) gebelik Döllenmiş yumurtanın rahim dışında genellikle fallop tüplerinde nadiren yumurtalık ve karın boşluğunda yerleşmesi ile oluşan gebelik

Ejekulat Penisden çıkan semen ve sperm içeren sıvı

Embriyo Hücre bölünmeleri başlamış döllenmiş yumurta

Embriyo dondurma Transfer edilmemiş embriyoların saklanmak üzere derin dondurulması

Embriyo kültürü Embriyonun laboratuvar ortamında geliştirilmesi

Embriyo transferi İnce bir kateter yardımı ile embriyonun uterus içerisine yerleştirilmesi

Endometriyum Uterusun iç kısmını kaplayan ve her siklusda tekrar büyüyüp dökülen embriyonun yerleştiği uterusun iç duvarı, aylık menstrüel kanamaları meydana getirir

Endometriyozis Uterusun içini kaplayan endometrial dokunun tüpler overler ve periton boşluğu gibi uterus dışında olmaması gereken yerlerde bulunması

Epididimis Olgunlaşmış spermlerin depolandıkları testisin arka yüzündeki özel kanallar

Estradiol Yumurtalığın foliküler hücreleri tarafından üretilen östrojen hormonu tipi

Estrojen Ovülasyon ve olası gebelik için menstrüel siklusun ilk yarısında uterusun kalınlaşmasını sağlayan dişi hormonu

Fallop tüpleri Normal üreme sırasında sperm ve yumurtanın karşılaştığı ve uterusun her iki yanına bağlı olan bir çift tüp

Fertilizasyon Sperm ve yumurtanın birleşmesi

Fetus Gebeliğin 9. haftasından itibaren doğuma kadarki sürede büyüyen embriyoya verilen ad

Fimbria Fallop tüplerinin yumurtalıklardan atılan yumurtayı almaya yarayan kıvrıntılı uzantıları

Folikül Yumurtalıkta, yumurta ve etrafındaki hormon üreten hücreleri içeren sıvı dolu boşluklar

Folikül Stimülan Hormon (FSH) Kadında yumurtayı içeren folikülün büyümesini, erkekete sperm gelişimini sağlayan hipofiz hormonu. Aynı zamanda, enjekte edilebilir ovülasyon ilaçlarında bulunan ve folikül büyümesini sağlayan hormon

Foliküler Faz Menstruel siklusda yumurtanın geliştiği ilk yarı dönem

Gamet Erkek yada kadın üreme hücreleri, sperm yada yumurta

Gamet İntrafallopian Transfer (GIFT) Kadından toplanan yumurtanın yıkanmış hazırlanmış sperm örneği ile birlikte steril plastik tüp vasıtası ile direkt olarak normal fallop tüpüne yerleştirilmesi ile uygulanan bir üremeye yardımcı tedavi yöntemi

Gonadotropin Testisleri ve yumurtalıkları sperm ve yumurta oluşturmak amacı ile uyarabilen hormon

Gonadotropin salgılatıcı hormone (GnRH) Beynin kontrol merkezi olan hipotalamus tarafından üretilen ve hipofiz bezinin kana FSH ve LH salmasını sağlayan hormon

GnRH analoğu Doğal GnRH hormonu ile benzer olan ve erken yumurtlamaya engel olmak için kullanılan sentetik hormonlar

GnRH antagonistleri Doğal GnRH hormonu ile benzer olan ve erken yumurtlamaya engel olmak için kullanılan sentetik hormonlar

Hidrosalpenks Tıkanıklığa bağlı fallop tüpü içinin sıvı dolu görünümü

Hipofiz İnsan beyninin tabanında yerleşik olan ve normal büyüme gelişme ve üreme için gerekli çeşitli hormonları salgılayan bez

Hormon Vücudumuzda endokrin salgı bezleri tarafından üretilen ve kanda dolaşarak tüm vücudumuzu etkileyebilen kimyasal maddeler

ICSI (mikroenjeksiyon) Bu terim tek bir spermin yumurtanın içindeki maddeye direkt olarak enjekte edilmesi anlamına gelip açılımı da İntrasitoplazmik sperm İnjeksiyonu dur

ICSI (mikroenjeksiyon) Bu terim tek bir spermin yumurtanın içindeki maddeye direkt olarak enjekte edilmesi anlamına gelip açılımı da İntrasitoplazmik sperm İnjeksiyonu dur

İmplantasyon Embryonun uterusun endometrium tabakası içine tutunup yerleşmesi

İnsan koryonik gonadotropini (hCG) Gebelik sırasında plasenta tarafından salgılanan ve korpus luteumun ömrünü uzatarak gebeliği devam ettiren hormon. Aynı zamanda infertilite problemlerinde ovulasyon indüksiyonu sırasında kullanılan ve yumurtanın son olgunlaşması ve yumurtlama için kullanılan ilaçlar

bhCG Plasenta tarafından üretilen ve gebelik testinde bakılan hormon

İnsan menopozal gonadotropini (hMG) menopozdaki kadınların idrarlarından elde edilen ve FSH+LH hormonlarını içeren yumurtalıkları uyaran ilaç

İnseminasyon Spermin uterus içine (intraterin) ya da servikse gebelik oluşturmak üzere bırakılması.

İn vitro fertilizasyon (IVF) Yumurta ve spermlerin fertilizasyon oluşturmak üzere laboratuvar ortamında bir araya getirilmesi

IVF kültür medyumu İnsan vücudu dışında sperm, yumurta ve embriyoların yerleştirildiği özel sıvılar

Kateter sperm yada embriyonun uterusa yerleştirilmesi işleminde kullanılan özel kanuller

Klinik gebelik Gebelik kesesinin ultrasonda görülmesi ile onaylanmış gebelik

Klomifen challenge test (CCCT) Menstruel siklusun 3. ve 10. günlerinde serum FSH seviyesi ölçülerek ve 5. günden 9.güne kadar klomifen sitrat kullandırılarak yumurtalık rezervinin ölçüldüğü bir test.

Kriyoprezervasyon Embriyo, yumurta ve spermlerin dondurularak -196°C’ lik sıvı nitrojen içinde saklanma işlemi

Laparoskopi Pelvik organları gözlemlemek amacı ile teleskopa benzer bir aletle yapılan cerrahi girişim

Luteinizan hormon (LH) Yumurtanın olgunlaşmasını ve yumurtlamayı sağlayan hipofiz hormonu.

LH surge Normal adet siklusunda ovulasyonun tetiklenmesini sağlayan yüksek miktarda Luteinizan Hormon salgılanması

Luteal faz Yumurtlamadan adet kanamasına (menstruasyon) kadar geçen dönem

Mikroepididimal sperm aspirasyonu (MESA) Vas deferens yokluğu ya da vazektomi sonrası gibi erkek üreme kanallarının bloke olduğu durumlarda sperm elde etmek için kullanılan bir mikrocerrahi yöntemi

Mikroenjeksiyon Döllenmeyi sağlamak amacı ile yumurtanın içerisine tek bir spermin direkt enjeksiyonu. Bu teknik aynı zamanda ICSI İntrasitoplazmik sperm injeksiyonu olarak da adlandırılır.

Motil Hareketli

Multifetal gebelik redüksiyonu Uterusdaki fetus sayısını azaltma işlemi. Geç dönem gebelik kaybı riski olan çoğul gebelik durumlarında da kullanılır

Myom (fibroid) Anormal uterus kanamalarına neden olabilen uterus kaslarının iyi huylu (kanser olmayan) tümörleri

Oligospermi Seminal sıvıda anormal derecede az sperm bulunması

Oosit Dişi üreme hücresi , yumurta,

Ovaryan hiperstimülasyon sendromu (OHSS) Ovülasyon indüksiyonu sırasında gelişen ve yumurtalıkların büyümesi, karında sıvı birikmesi ve kilo alımı ile birlikte görülen klinik durum.

Over rezervi Bir kadının fertilite potansiyeli. Azalmış ovaryan rezerv, yumurta sayısında ve kalitesinde düşüş ile birlikte görülür.

Over Pelviste uterusun her iki yanında bulunan dişi üreme bezleri.

Ovülasyon Yumurtalıktan olgun yumurtanın salınması ( yumurtlama).

Ovülasyon indüksiyonu Yumurtalıkların, birden fazla yumurta üretmesi için hormon ilaçlarıyla uyarılması. Kontrollü Ovaryan Stimülasyonu olarak da adlandırılır.

Perkütan epididimal sperm aspirasyonu (PESA) Testislerden vas deferense sperm taşıyan bez olan epididime iğne ile girilerek tüp bebek yönteminde kullanmak üzere sperm aspire edilmesi işlemi.

Polip Normal yüzeyden dışarı doğru çıkıntı oluşturan doku kitlelerinin tümüne verilen isim.

Preimplantasyon genetik tanı (PGD) Embriyolog tarafından uygulanan embriyodan bir ya da iki hücrenin alındığı işlem. Alınan hücreler daha sonra genetik anomaliler açısından araştırılır. PGD yöntemi, IVF ile birlikte kullanılır.

Progesteron Menstrüel siklusun ikinci yarısında salınan döllenmiş yumurtanın tutunabilmesi için uterusu hazırlayan hormon

Progesteron fitiller Vücudun doğal yolla üretilen progesteronuna destek amacı ile vajina içine yerleştirilen yağlı kaygan fitiller

Pronukleus Dişi ya da erkek gametin (yumurta ya da sperm) bir hücrelik embriyoda (zigot) görülen çekirdeği.

Semen Spermlerin içinde bulunduğu sıvı.

Serviks Uterusun, uterin kavite ile vajinayı birleştiren son kısmı.

Servikal mukus Serviks tarafından üretilen ve ovulasyon zamanında spermin serviksden geçişini kolaylaştıran salgı

Sperm Bir kadının yumurtasını dölleyen erkek üreme hücreleri. Sperm başı genetik materyali (kromozomları) taşır, orta bölüm hareket için gerekli olan enerjiyi üretir ve ince uzun kuyruk spermin ileri doğru hareketini sağlar

Sperm hazırlama Seminal sıvıdan sperm hücrelerinin ayrılması için uygulanan yöntem

Spina bifida Omurga ile ilgili doğumsal bir hata. Gelişim sırasında omurganın doğru olarak kapanmaması.

Split Ejekulat Semen örneği alma yöntemi olarak geliştirilmiş ve ejekülatın ilk yarısının bir tüpe kalanının diğer tüpe alındığı teknikdir

Testis Testosteron ve sperm üreten erkek seks bezleri

Testiküler sperm ekstraksiyonu (TESE) IVF-ICSI yönteminde kullanmak üzere canlı sperm bulmak için testis dokusundan parça alınması işlemi.

Ultrason İç organların bir monitörde görüntüsünü alabilmek için yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanan bir teknolojiUterus (rahim) Pelviste bulunan ve gebelik sırasında embriyonun tutunup geliştiği kaslı ve içi boş kadın üreme organı.

Vajina Dişilerde uterus alt ucu servikse, açılan kanal.

Vaz deferens Epididimden üretere spermleri taşıyan iki musküler tüp.

Yardımcı Üreme Teknikleri (YÜT) yumurta ve/veya embriyolarla ilgili her türlü işlemi içeren tedaviler. Örneğin IVF, ICSI.

Yumurta (oosit) Yumurtalıklar tarafından üretilen ve spermle birleştiğinde embriyo oluşturan dişi üreme hücresi.

Yumurta toplama Yumurtalıklardaki foliküllere bir iğne ile girilerek yumurtaların toplanma işlemi.

Zigot Hücre bölünmeleri başlamadan önce döllenmiş yumurta.

Zona pelusida Spermin yumurtayı dölleyebilmesi için tutunması gereken yumurtanın dış tabakası.

EMBRİYO PUANLAMA ve SEÇME KRİTERLERİ

Embriyolar özel mikroskoplar ile değerlendirilerek sınıflanır ve puanlanır. Embriyonun puanı ne kadar yüksekse tutunup gebelik oluşturabilme potansiyeli o kadar yüksektir. Transfer gününde puanı en yüksek olan embriyo/ lar transfer için seçilir. Embriyonun birçok parametresi puanlamada kullanılmaktadır

I. İlk gün değerlendirmesi
– Çekirdek pozisyonu ve boyutu
– Çekirdekçik sayı, şekil ve dağılımı
– Kutup cisimciğinin yerleşimiSitoplazmik halo olup olmadığı

II. 2. ve 3. gün bölünme evresi değerlendirmesi

– Erken bölünme
– Bölünme hızı
– Blastomer boyutu
– Fragmantasyon derecesi
– Blastomer multinükleasyonu (çekirdeklerin birden fazla olması)
– Sitoplazmik görüntü
– Perivitellin alan (sitoplazma dışı alan) ve zona pellusida (dış kabuk) özellikleri

III. 5. ve 6. gün blastosist evresi değerlendirmesi
– Blastosel (orta boşluk) büyüklüğü
– İç hücre kitlesi
– Dış hücre kitlesi (Trofektoderm)

BİRİNCİ GÜN DEĞERLENDİRMESİ

Çekirdek pozisyonu ve boyutu

Mikroenjeksiyon işleminden 16-18 saat sonra, anne va babadan gelen kromozomları taşıyan 2 çekirdek yumurta ortasında oluşmaya başlar. Dişi pronukleus erkek pronükleusa iyice yaklaşana kadar ilerler ve bitişirler. Yumurtanın ortasında 2 çekirdeğin izlenmesi, oositin döllendiği anlamına gelir.

Birinci gün 2 çekirdeğin izlendiği döllenmiş bir yumurta görüntüsü

Yapılan çalışmalar, pronükleer oositlerin morfolojik olarak normal olarak değerlendirilebilmeleri için her iki PN’in sitoplazmada merkezi pozisyonda, birbirine yakın ve eşit büyüklükte olması gerektiğini göstermiştir.

Çekirdekçik sayısı, şekli ve dağılımı

Çekirdekçikler, çekirdekler içerisinde küçük, çok sayıda ve dağınık olarak bulunmaktadırlar. Zamanla birbirleriyle kaynaşır, sayıları azalır, büyürler ve sıkıca birbirlerine yapışmış olarak yanyana dizilirler. Çalışmalar, her iki çekirdekteki çekirdekçiklerin aynı sayıda ve aynı hizada olmalarının daha yüksek tutma potansiyeline sahip olmalarının bir göstergesi olduğu yolundadır.

Çekirdekçik sayı şekil ve dağılımına göre örnek puanlama sistemi

Tesarik ve Greco puanlama sistemine göre P0 en yüksek P5 ise en düşük tutunma potansiyeline sahiptir.

Kutup cisimciğinin yerleşimi

Kutup cisimciği, perivitellin aralıkta bulunan ve mayoz bölünme sırasında ortaya çıkan bir yapıdır. Kutup cisimciğinin görülmesi yumurtanın olgun olduğunu gösterir. Çekirdeklerin kutup cisimciği ile yaptıkları açının küçük olması embriyonun tutma potansiyelinin arttığını gösterir.

Saat 5 hizasında kutup cisimciği görülen olgun bir yumurta hücresi
Sitoplazmik halo yapısı

Sitoplazmik halo, yumurtanın çevresinde görülen az yoğun bölge olarak tanımlanır. Bu yapının varlığı embriyonun tutma potansiyelinin yüksek olduğunu gösteren bir bulgudur.

Sitoplazmik halo yapısı gözlenen döllenmiş bir yumurta

Yoğun granülasyon (süngerimsi görüntü) ve vakuol (hücre içi boşluklar) gözlenen kötü kalitede yumurta hücreleri

ÜREME

Eğer sigara kullanıyorsanız, tüm yaşantınız ve üreme sağlığınız için bırakmanızı öneririz.

Sigara içmenin genel sağlık ( kalp, akciğer ve kan damarları ) üzerine olan zararları bilinmektedir. Sigara içmenin fertilite üzerine de oldukça zararlı etkilerinin olduğu neredeyse yapılan tüm bilimsel çalışmalarda görülmektedir. Sigara içimi gebe kalma potansiyelini ve gebeliği negatif etkilemektedir. Yaş ilerledikçe bu olumsuz etkiler daha da artmaktadır. Sigara içenlerde içmeyenlere oranla infertilite daha yaygın olarak görülmekte, gebe kalma daha uzun bir zamanda gerçekleşmektedir. Ayrıca gebelik sırasında sigara kullanımı, erken doğum, gelişim geriliği ve diğer komplikasyonların görülme riskini de arttırmaktadır.

Çiftlerden herhangi birinde görülen aktif içiciliğin negatif etkileri yanında, pasif içiciliğinde en az diğeri kadar zararlı etkileri vardır. Araştırmalarda sigara içmenin yumurtalıklar üzerine zararlı etkileri olduğu, zararın derecesinin ise miktara ve sigara içme süresine bağlı olduğu gösterilmiştir. Sigara içimi yumurta sayısını, üreme fonksiyonlarını azaltmakta, menopoza daha erken girilmesine de neden olmaktadır.
Sigaranın içeriğinde bulunan maddeler yumurtalıkta bulunan hücrelerin östrojen üretimine zarar vermekte ve yumurtada genetik anomalilerin görülmesine sebebiyet verebilmektedir. Gebe iken sigara içen kadınlarda düşük doğum ağırlıklı bebek ve prematürite daha sık görülmektedir.

Üremeye yardımcı tedavi görenlerde sigara bırakma yöntemi ile ilgili olarak yapılan bir çalışmada görülmüştür ki, IVF tedavisinden en az 2 ay önce sigarayı bırakma gebelik şansını arttırmaktadır.

Sigara içmenin yardımcı üreme teknikleri sonuçları üzerine de olumsuz etkileri vardır. Yapılan değerlendirmelere göre sigara içen kadınların içmeyenlere kıyasla ovulasyon indüksiyonu için daha yüksek doz gonadotropin kullandırıldıkları, bu hastalarda siklus iptallerinin daha fazla görüldüğü, implantasyon ve fertilizasyon oranlarının düşük olduğu görülmüştür. Ayrıca elde edilen gebeliğinde düşük ile sonlanma oranları artmıştır.

Sigara içmenin erkekler üzerine de etkileri vardır. Sigara içen erkeklerde sperm sayısı düşmekte, hareket azalmakta, sperm şekil ve fonksiyon bozuklukları artmaktadır. Bunun gibi olumsuz etkiler sonucunda da infertilite risk faktörü artmaktadır.

Özet olarak mevcut olan bilimsel veriler sigara içmenin infertilite ile kuvvetli bir ilişkisinin olduğunu göstermektedir. Daha önce düşük ile sonlanmış gebeliği bulunan ya da infertilite geçmişi bulunan çiftlerde sigara kullanımı çiftlerin her ikisi tarafından bırakılmalıdır. Böylece doğal fertilite ve infertilite tedavisi sonucunda başarı şansı artacaktır.

Newer Posts

Older Posts

İnfertilitede Tedavi

Erkeğe Ait Nedenler

Sperm kanallarındaki tıkanıklıklar

Retrograd ejakülasyon

İnmemiş testis

Varikosel

Vazektomi

Kanser

Yaş Faktörü

Kadına Ait Nedenler

Çiftin Değerlendirilmesi

Tanım

Mikrodoz Kısa Protokol

Antagonist Protokol

Tıbbi Terminoloji / Sözlük

Embriyoloji Atlası

Sigara / Üreme